Texniki SEO problemi olan bir sayt, ən yüksək keyfiyyətdə məzmun paylaşsa belə sıralamada irəliləyə bilməz. Google axtarış botlarının saytı rahat taraya bilməməsi, səhifələrin indekslənməməsi və istifadəçi təcrübəsinin zəif olması, bütün SEO fəaliyyətlərini təsirsiz hala gətirir. Texniki SEO xidməti ilə bu baryerləri aşmaq mümkündür. Bu yazıda texniki SEO-nun nə olduğu, necə analiz edildiyi və hansı alətlərin istifadə edildiyi elmi və praqmatik şəkildə izah ediləcək.
Səhifə-daxili SEO haqqında yazdığımız məqaləyə nəzər yetirin.
Texniki SEO (technical SEO), bir veb saytın axtarış motorları tərəfindən tarana bilməsini, indekslənməsini və düzgün şəkildə göstərilməsini təmin edən optimizasiya sahəsidir.
Bu sahəyə daxil olan bütün texniki elementlər, saytın Google kimi axtarış motorları tərəfindən daha yaxşı başa düşülməsinə xidmət edir. Saytın sürəti, mobil uyğunluğu, indeksləmə vəziyyəti, sayt xəritəsi, canonical URL strukturu, redirect idarəetməsi və strukturlaşdırılmış məlumatlar, texniki SEO-nun əhatə dairəsinə daxildir.
Texniki SEO-nun əsasını təşkil edən bu komponentlərin hər biri müntəzəm olaraq təhlil edilməlidir.
Texniki SEO olmadan edilən SEO fəaliyyətləri, Google tərəfindən tam olaraq qəbul olunmur və bu, sıralama itkilərinə səbəb ola bilir. Bu səbəbdən texniki əsasların möhkəm olması, bütün SEO strategiyasının fundamentidir.
Texniki SEO auditi, bir veb saytın texniki baxımdan Google-un axtarış sistemlərinə uyğunluğunun sistematik şəkildə yoxlanması prosesidir. Bu audit zamanı saytın tarama, indeksləmə, renderləmə və istifadəçi təcrübəsi ilə əlaqəli bütün texniki göstəriciləri analiz edilir. Audit nəticəsində ortaya çıxan problemlər prioritet sıralamasına görə təsnif edilir və optimizasiya planı yaradılır.
Texniki SEO auditi təkcə bir dəfəlik tətbiq edilən yoxlama prosesi deyil. Yenilənən Google alqoritmaları, server dəyişiklikləri və kontent idarəetmə sistemlərindəki yeniliklər saytın texniki strukturuna təsir edə bilər. Ona görə audit müntəzəm edilməlidir.
Screaming Frog, Sitebulb, Ahrefs Site Audit, Google Search Console və PageSpeed Insights kimi SEO alətləri audit zamanı geniş istifadə olunur.
Texniki SEO analizi olmadan, saytın əsaslı problemləri uzun müddət fərq edilməyə bilər.
Google-dan John Mueller tərəfindən dəfələrlə vurğulandığı kimi, texniki xətalar tarama büdcəsinin boşa sərf olunmasına, səhifələrin indekslənməməsinə və səhv URL-lərin prioritetləşdirilməsinə səbəb olur. Bu, istifadəçilərin və botların saytda qarşılıqlı əlaqəsini zəiflədir.
Sayt sürəti aşağı olduqda, Core Web Vitals göstəriciləri zəifləyir. Mobil uyğunluq problemi varsa, Mobile-First Indexing düzgün tətbiq edilmir. Server xətaları və yönləndirmə döngüləri, səhifələrin ümumiyyətlə Google index-lərinə daxil olmamasına səbəb ola bilər.
Analiz sayəsində bu problemlər aşkara çıxarılır və saytı Google-un texniki standartlarına uyğunlaşdırmaq mümkün olur. Bu da sıralama itkilərinin qarşısını alır.
Texniki SEO analizi aşağıdakı mərhələlər üzrə aparılmalıdır:
Texniki analiz zamanı məqsəd sadəcə problem tapmaq deyil. Google tərəfindən uyğunluğun əldə olunub-olunmadığını təyin etməkdir.
Texniki SEO analizinə başlamaq üçün ilk addım, saytı texniki baxımdan taraya bilən və struktur problemlərini aşkarlaya bilən alətlərdən istifadə etməkdir.
Ən çox istifadə edilən texniki audit alətləri arasında Screaming Frog, Sitebulb, JetOctopus, Ahrefs Site Audit və Google Search Console yer alır. Bu alətlərin hamısı saytın HTTP status kodları, canonical etiketləri, yönləndirmələr, indeksləmə statusu və daxili bağlantılar kimi əsas texniki göstəricilərini təqdim edir.
Sitebulb və Screaming Frog, JavaScript render xətaları və dərin struktur analizləri üçün daha detallı məlumat verir. Google Search Console isə real zamanlı indeksləmə məlumatları və mobil uyğunluq xətalarını təqdim edir. Bütün bu alətlər paralel istifadə edildikdə daha geniş təhlil aparmaq mümkündür.
Sayt sürəti Core Web Vitals daxilində əsas metriklərdən biridir və Google-un sıralama faktorudur. PageSpeed Insights və Lighthouse vasitəsilə hər bir səhifənin FCP (First Contentful Paint), LCP (Largest Contentful Paint) və TBT (Total Blocking Time) göstəriciləri ölçülə bilər.
Google, FCP-nin 1.8 saniyədən aşağı, LCP-nin isə 2.5 saniyədən aşağı olmasını tövsiyə edir. Bu dəyərlər aşılırsa, sayt yavaş sayılır və istifadəçi təcrübəsinə mənfi təsir edir.
Sürət analizində əsas diqqət yetirilən sahələr: server cavab vaxtı, render bloklayan skriptlər, görüntü optimizasiyası və caching strategiyasıdır. Bu problemlər tapıldıqda, səhifə yükləmə sürətində ciddi fərqlər meydana çıxır.
Core Web Vitals, Google-un səhifə təcrübəsini ölçdüyü əsas metriklər toplusudur. Bu göstəricilər birbaşa sıralama faktoruna çevrilmişdir. Üç əsas göstərici bunlardır:
Web.dev və PageSpeed Insights bu metrikləri səhifə səviyyəsində təqdim edir. CLS dəyərinin 0.1, FID-nin isə 100ms-dən aşağı olması tövsiyə olunur. Dəyərlər kritik səviyyədədirsə, səhifə yenidən dizayn edilməlidir.
Texniki SEO yalnız botlar üçün deyil, istifadəçi davranışlarını da optimallaşdırmalıdır. Session Replay və Heatmap alətləri (məsələn: Microsoft Clarity və Hotjar), istifadəçilərin sayt daxilində necə hərəkət etdiyini göstərir.
Əgər istifadəçilər müəyyən səhifələrdə tez çıxırsa, bu render gecikməsi, navigasiya problemi və ya CTA uyğunsuzluğu ilə bağlı ola bilər. Bounce rate yüksək olan səhifələr texniki baxımdan təhlil edilməli, səhifə strukturu və yükləmə sürəti yenidən qiymətləndirilməlidir.
Bu təhlillər nəticəsində dizayn səhvləri və interaktivlik problemləri aradan qaldırılır və istifadəçi niyyətinə uyğun təcrübə yaradılır.
SEO uyğun URL strukturu qısa, aydın və indekslənə bilən olmalıdır. URL-lər parametrik olmamalı, oxunaqlı və məzmunla uyğun olmalıdır. Misal: example.com/texniki-seo-analizi — doğru bir strukturdur.
URL-lərin uzunluğu 2048 simvoldan az, daxili linkləmədə isə tam canonical URL formatında olmalıdır. Ayrıca, ?id=123&cat=xyz kimi parametrik URL-lər botlar üçün indeksləmə problemlərinə səbəb ola bilər.
Screaming Frog və Sitebulb alətləri ilə duplikat URL-lər, canonical uyğunsuzluqlar və 404-lə nəticələnən URL-lər aşkarlanmalıdır. URL strukturunda əgər tarixlər, kateqoriya alt elementləri və ya ID kodları yer alırsa, SEO baxımından zərərli ola bilər.
Sayt arxitekturası, istifadəçi və axtarış motorlarının saytı necə gəzdiyini və səhifələrə necə çatdığını müəyyən edir. SEO uyğun sayt arxitekturası, səhifələrin 3-4 kliklə əldə oluna bildiyi, məntiqi və əlaqəli bir struktura sahib olmalıdır.
Screaming Frog və Sitebulb alətləri, “crawl depth” və “internal linking depth” kimi vizual xəritələrlə bu strukturun nə dərəcədə optimallaşdırıldığını göstərir. Əgər əhəmiyyətli səhifələr çox dərin klik sayında yerləşirsə, bu səhifələr crawl edilmə və sıralanma çətinliyi yaşayacaq.
Sayt strukturunda kategoriya → alt kategoriya → məhsul və ya məzmun səhifəsi ardıcıllığı saxlanılmalıdır. Daxili linkləmə, səhifələr arasında əlaqəni qurmalı və Google botlarının prioritet səhifələrə tez çatmasını təmin etməlidir.
Əgər sayt çoxlu orphan page (bağlantısı olmayan səhifə/yetim səhifə) ehtiva edirsə, bu səhifələr indekslənməyə bilər və crawl büdcəsi israf olunur.
Tarama dərinliyi, bir səhifənin ana səhifədən neçə klik uzaqlıqda olduğunu göstərir. Google, daha az kliklə əldə edilə bilən səhifələri daha prioritetli sayır.
Screaming Frog və Sitebulb kimi alətlərdə səhifələrin crawl depth məlumatları təqdim edilir. 3 klikdən çox uzaqda yerləşən səhifələr daha az taranır və gec indekslənir. Əgər məhsul və ya əsas konversiya səhifələri bu dərinlikdə yerləşirsə, texniki problem var deməkdir.
Tarama dərinliyi problemini həll etmək üçün:
Bu optimizasiya, həm istifadəçi təcrübəsini, həm də Google-un bot performansını artırır.
Schema markup, strukturlaşdırılmış məlumatların axtarış motorları tərəfindən daha yaxşı başa düşülməsi üçün istifadə olunur. Google, schema.org strukturlarına uyğun olaraq məzmunun növünü, məqsədini və kontekstini təyin edir.
Rich Results Test və Schema Markup Validator vasitəsilə səhifələrdə tətbiq olunan schema kodları yoxlanmalıdır. Əgər kodda sintaks xətaları varsa, Google bu məlumatları düzgün oxuya bilmir.
Ən çox istifadə edilən schema tipləri:
Schema tətbiqində @type, name, description, url atributlarının düzgün yazılması və səhifənin real strukturu ilə uyğun olması vacibdir. Schema-nın səhv istifadəsi Google Search Console-da “enhancement” error-larına səbəb ola bilər.
İndeksləmə vəziyyəti yoxlanmadan, SEO nəticələri qiymətləndirilə bilməz. Google-da səhifənin indekslənib-indekslənmədiyini yoxlamaq üçün “site:” operatoru və Google Search Console → Coverage bölməsi istifadə olunur.
İndekslənməyən səhifələr üçün ən çox görülən səbəblər:
Səhifə indekslənmirsə və texniki səbəb yoxdursa, Google bu səhifəni lazımsız hesab edir. Bu zaman content audit aparılmalı və səhifə keyfiyyəti artırılmalıdır.
301 yönləndirməsi bir URL-nin daimi olaraq başqa URL-ə köçürüldüyünü bildirir. Bu yönləndirmələr düzgün qurulmadıqda, link dəyəri itə bilər və crawl prosesi zərər görər.
Sitebulb və Screaming Frog ilə bütün yönləndirmə zəncirləri və status kodları analiz edilə bilər. Yönləndirmə zənciri (URL1 → URL2 → URL3) varsa, bu zəncir qısaldılmalıdır. Çünki Google yalnız ilk bir neçə addımı effektiv olaraq izləyə bilir.
Bundan əlavə, 302 əvəzinə 301 istifadə edilməli, canonical ilə redirect arasında ziddiyyət olmamalıdır. Əks halda duplicate content və ya index çətinliyi yaşana bilər.
Google, səhifələri tarayarkən JavaScript və CSS fayllarını da render edir. Əgər bu fayllar bloklanıbsa, gec yüklənirsə və ya render xətası verirsə, səhifənin indekslənməsi və sıralanması təsirlənə bilər.
Google Search Console → URL Inspection Tool ilə səhifənin “Rendered HTML” versiyası yoxlanmalıdır. Əgər kontent JavaScript ilə yüklənirsə və bu kontent render edilmiş HTML-də görünmürsə, Google bu məlumatları qəbul etməyəcək.
Ən çox görülən JS/CSS problemləri:
Lighthouse aləti bu problemləri “Avoid enormous network payloads” və “Reduce unused JS/CSS” başlıqları altında göstərir. Bu optimizasiyalar həm sayt sürətini, həm də render performansını artırır.
404 səhvləri, istifadəçilərin və botların daxil olmaq istədiyi, lakin serverdə mövcud olmayan səhifələrdir. Bu səhifələr daxili və xarici bağlantılarda yer alırsa, SEO performansına mənfi təsir edər.
Ahrefs, Screaming Frog və Search Console → Coverage Reports bölməsində 404 səhifələr təhlil edilə bilər. Bu səhvlər üç əsas formada görülür:
Bu səhifələr ya 301 yönləndirilməlidir, ya da iç bağlantılar silinməlidir. Google, saysız-hesabsız 404 səhifəyə malik saytı zəif struktur kimi qiymətləndirə bilər.
Yönləndirmə döngüsü (redirect loop), bir URL-nin özünə və ya bir-birinə yönləndirildiyi sonsuz bir ardıcıllıqdır. Bu, həm istifadəçilərin səhifəyə çatmamasına, həm də Google botlarının taramanı dayandırmasına səbəb olur.
Sitebulb və Screaming Frog ilə bu növ döngülər aşkar edilə bilər. Problem əsasən aşağıdakı hallarda meydana çıxır:
Bu döngülər dərhal düzəldilməlidir, çünki həm tarama büdcəsi sərf olunur, həm də HTTP 508 və 500 səhvlərinə səbəb olur.
Robots.txt, Google botlarına hansı səhifələri taramağa icazə verilib-verilmədiyini bildirən bir fayldır. Sitemap.xml isə botlara indekslənməli səhifələrin xəritəsini təqdim edir. Hər iki fayl https://example.com/robots.txt və /sitemap.xml ünvanlarında yerləşməlidir.
Robots.txt faylında aşağıdakı səhvlər ciddi indeksləmə problemlərinə səbəb olur:
Sitemap.xml faylında isə aşağıdakı meyarlar yoxlanmalıdır:
Google Search Console → Sitemaps bölməsi ilə sitemap faylı təqdim olunmalı və status izlənməlidir.
İç linklər saytda navigasiya və tarama optimizasiyası üçün əsas faktordur. Əgər daxili bağlantılar işləmirsə və ya 404 səhifələrə yönləndirirsə, bu, Google-un səhifə əlaqələrini düzgün anlamağına mane olur.
Screaming Frog və Ahrefs daxili link analiz bölməsində:
İç linklər aşağıdakı xüsusiyyətlərə malik olmalıdır:
Bu problemlər aradan qaldırıldıqda, saytın PageRank axını və tarama performansı əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşır.
Kanonik URL, bir səhifənin indekslənməsi üçün Google-a təqdim edilən əsas URL-dir. Bu etiket təkrar məzmun problemini həll etmək və sıralama gücünü bir URL-də toplamaq üçün istifadə olunur.
HTML kodunda <link rel=”canonical” href=”https://example.com/ana-sehife/” /> şəklində tətbiq edilir. Screaming Frog və Sitebulb bu etiketi avtomatik aşkarlayır və uyğunsuzluqları, çatışmazlıqları və ziddiyyətləri qeyd edir.
Ən çox görülən kanonik problemlər:
Google yalnız bir səhifəni indeksləyəcək. Əgər səhifənin canonical etiketi səhvdirsə, istifadəçi təcrübəsi düzgün səhifədə olsa belə, indekslənən səhifə fərqli olacaq və bu SEO performansını zəiflədəcək.
Texniki SEO auditi aşağıdakı hallarda aparılmalıdır:
Google-dan John Mueller tərəfindən təsdiqləndiyi kimi, texniki dəyişikliklər aparıldıqda audit edilmədikdə, sistematik indeksləmə problemləri yaşanır. Ən azı 3-6 ayda bir texniki audit həyata keçirilməlidir.
Əlavə olaraq, Google Core Update-lərindən sonra texniki struktur təhlili aparmaq zəruridir. Bu, algoritmanın yeni parametrlərinə uyğunluq üçün vacibdir.
SEO alətləri yalnız avtomatik texniki göstəriciləri təhlil edir, lakin kontekstual analiz aparmır. Məsələn, alət 200 statuslu bir səhifənin texniki baxımdan sağlam olduğunu bildirə bilər, lakin bu səhifənin kanonik etiketi yanlış, render edilmiş kontenti boş və ya istifadəçi niyyətinə uyğun olmayan bir səhifə olduğunu anlamaz.
Yalnız alət əsaslı audit aşağıdakı riskləri daşıyır:
Manuel yoxlama ilə alət məlumatları müqayisə edilməli, ziddiyyətli sahələr təhlil edilməlidir. Ayrıca, texniki SEO-nun UX (istifadəçi təcrübəsi), dizayn və mobil uyğunluq kimi sahələrlə əlaqəli olduğu unutulmamalıdır.
Texniki SEO, axtarış motorlarının bir saytı necə qəbul etdiyini və istifadəçilərin necə qarşılıqlı əlaqə qurduğunu müəyyən edən əsas sahədir. Audit və analiz prosesi müntəzəm şəkildə aparıldıqda, indeksləmə xətaları, tarama problemləri və render uyğunsuzluqları erkən mərhələdə aşkarlanır.
Yazıda qeyd olunan metod və alətlərlə edilən texniki SEO təhlili, saytın Google-un texniki göstəricilərinə uyğunlaşdırılmasına və sıralamada sabit artıma səbəb olur. Bu, yalnız reaktiv deyil, proaktiv SEO-nun əsas şərtidir.
TEKLİF ALIN